Skip to main content

Nationale Feesten 1905

De nationale feesten, sinds 1831 jaarlijks georganiseerd, herdachten het Belgische verleden.1 Op speciale momenten zoals de 50ste verjaardag van de Belgische onafhankelijkheid werden de feesten grootschaliger gevierd. Ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van België, Leopold II en de 40ste verjaardag van zijn troonopvolging werden de nationale feesten in 1905 in heel België georganiseerd.2 1905 viel ook samen met de 20ste verjaardag van Congo-Vrijstaat.3 Een historische stoet werd georganiseerd voor deze gelegenheden om de nationale geschiedenis te verspreiden en te promoten.4 De stoet presenteerde Congo als deel van de Belgische geschiedenis.5 Rond deze periode zag men de Belgische geschiedenis namelijk als een geschiedenis waarbij grote vorsten de natie groot maakten op internationaal niveau. Hun bewind bracht rust en welvaart, wat kunstenaars stimuleerde bij te dragen aan de beschaving. Leopold II kon gemakkelijk worden ingepast in deze rij van ‘grote’ vorsten, hij was een visionair die België op de wereldkaart had gezet. In Congo had hij bovendien beschaving gebracht. Hoewel de Congo-Vrijstaat formeel geen Belgische kolonie was, straalde Leopolds prestige toch af op België.6 

  1.  Jeroen Janssens, De Belgische natie viert: de Belgische nationale feesten, 1830-1914, Leuven: Universitaire Pers Leuven, 2001, vii-ix.↩

  2.  Ibidem, 179.↩

  3. Tom Verschaffel, "Congo in de zelfrepresentatie", in: Vincent Viaene, David Van Reybrouck en Bambi Ceuppens (red.), Congo in België : koloniale cultuur in de metropool, Leuven: Universitaire Pers Leuven, 2009, 63-81, 68.↩

  4. Jeroen Janssens, Belgische nationale feesten, 83.↩

  5. Vincent Viaene, "King Leopold's Imperialism", 764.↩

  6. Tom Verschaffel, "Congo in België", 65-68.↩

Een concreet voorbeeld van deze nationale toe-eigening van Congo zien we in de wagen links op de afbeelding. Het representeert zowel een Belgische toe-eigening van de kolonie als de beschavingsdrang. Deze specifieke wagen kwam ook terug in de feesten van de Kamer van Koophandel van 1898.7 Ik behandel de beschrijving van de wagen nu, omdat het in de context van de nationale feesten veel meer betekenis kreeg. De vrouw op de wagen moest namelijk de Belgische maagd voorstellen die de fakkel van beschaving vasthad. Aan de voeten van de maagd ligt een zwarte vrouw die vermoedelijk uitreikt naar de fakkel. Concreet wordt hier onderlijnd dat België de beschaving verspreidt in Congo. Er is een letterlijke allegorie naar het land België, niet naar de koning per se. In de context van de feesten van de Kamer van Koophandel zou de Belgische maagd nog gelinkt kunnen worden aan Leopold II, maar vanwege de context van de nationale feesten lijkt dit minder van toepassing. De beschavingsdrang wordt hier niet langer aan Leopold, maar aan België toegeschreven. Bij deze beschavingsdrang wordt ook nog eens gerefereerd aan de Arabische slavenhandel waarbij ‘Arabische bedienden’ de wagen begeleiden.8 

  1. "Vaderlandsche feesten".↩

  2. Tom Verschaffel, "Congo in België", 71.↩

Tijdens de stoet wapperden vlaggen waarop de Congolese ster verweven was met de Belgische driekleur. Dit kwam ook voor in de wereldtentoonstelling van 1885 en de feesten van de Kamer van Koophandel, maar geeft in deze context een nog sterkere verbinding weer tussen België en Congo.9 Nu Congo een gedeelte is van de Belgische nationale geschiedenis, rest nog alleen de annexatie die Congo officieel Belgisch maakte.

  1. Ibidem, 48.↩

Nationale Feesten 1905