Inleiding

“De gedachte om een dag des jaars te wijden aan dit boven alles geliefde wezen, dit wezen, dat een mensch met eerbied en vereering aanbidt tot het einde van zijn dagen, zijne moeder namelijk, deze gedachte is zoo natuurlijk, dat men zich verrast afvraagt, hoe zij nog niet vroeger is opgekomen”.1 De man die zich dit verrast afvroeg, was de Antwerpse schepen voor schone kunsten Frans Van Kuyck (1852-1915), de man die “de dag der moeders” als eerste introduceerde in Europa. De eerste Moederdag in Europa werd dus gevierd te Antwerpen. Het citaat komt uit een brochure uit juli 1913 waarin Van Kuyck zijn idee uiteenzette en het gewenste verloop van de feestdag toelichtte. Zijn voorstel werd enthousiast onthaald en een maand later was het al zover. Deze eerste Moederdag werd namelijk niet gevierd op de tweede zondag van mei, zoals momenteel in veel landen de gewoonte is, maar op 15 augustus.2 Dit blijft tot op de dag van vandaag een diepgewortelde traditie in Antwerpen.3 Hoe natuurlijk de gedachte om een dag te wijden aan de moeders ook moge zijn, een nieuwe feestdag komt niet zomaar uit de lucht vallen, evenmin gebeurt dit op een willekeurig moment. Geen enkel historisch fenomeen staat los van haar omgeving en context.

  1. SAA, KUYCK#107 ½, map “Dag der Moeders”, brochure van de inrichtings- en propaganda komiteit van den “Dag der Moeders”, Antwerpen, 1913, 4.

  2. Tijdschrift voor volkscultuur in Vlaanderen

    In de rest van België, Nederland, de Verenigde Staten, Duitsland, Canada, Denemarken, Finland, Italië, Japan, Turkije, Australië, Brazilië, Letland en Oostenrijk wordt Moederdag op de tweede zondag van mei gevierd. Zie: Marc JACOBS, “Moederdagen: Rijpe vruchten van personencultus, lobbywerk en PPS”, Mores: Tijdschrift voor volkscultuur in Vlaanderen, 4/2, 2003, 13.

  3. Histories, “Moederdag”, <https://histories.be/ritueel/moederdag/>, geraadpleegd op 1 april 2025.