De 15 praalwagens
DE 15 PRAALWAGENS
De drie uitvoeringen hadden elks hun eigen route, maar wel met hetzelfde begin- en eindpunt, namelijk de Oude Vaartplaats. Zo ging de eerste uitgang langs de Lange Koepoortstraat, de Grote Markt en Begijnenvest, terwijl de tweede uitgang langs de Paleisstraat, de Consiencestraat en de Keyserlei ging. De samenstelling van de stoet was wel telkens dezelfde. Ze bestond uit 15 praalwagens waarin tweeduizend figuranten meeliepen. In de stoet liep buiten de figuranten ook nog stadstrommelaars, officieren en soldaten, banderoldragers (dragers van een wimpel bevestigd aan een kleine speer) per praalwagen en ruiters. Per praalwagen was de opstelling ongeveer hetzelfde: eerst liepen de Banderoldragers, dan de muziek, vervolgens de voetgroep en ruiters en ten slotte de figuranten van de praalwagens met elks een verhaal.
De eerste praalwagens in de stoet waren die van Zuid-Afrika en Congo. Beide praalwagens bespreek ik meer in detail op de volgende pagina in context van hun koloniale verleden en postkoloniale heden. Dan kwamen de westerse praalwagens van de stoet: België, Franrijk, Polen en Italië. De praalwagen van Frankrijk is een hulde aan het Franse keizerrijk ten tijde van Napoleon. De praalwagen toonde Keizerin Josephine met de juwelen die voor haar en Napoleons kroon zullen dienen. De Poolse wagen huldigt koning Jan III Sobieski (1674-1696) en stelt de kroonjuwelen ten toon. De meeste wagens in de stoet vereerden een groot figuur of een periode van glorie met als middelpunt de juwelen die tentoongesteld werden. Hieronder zie je een tabel met daarbij de volgorde en titels van de praalwagens. 1
|
1 |
Zuid-Afrika |
“Mijnontginning te Kimberley” |
|
||
|
2 |
Congo |
“Ontginningen in Congo” |
9 |
Holland |
“Hulde aan Holland” |
|
3 |
België |
“Hulde aan Lodewijck van Bercken” |
10 |
/ |
“De Aarde, voortbrengster der edelgesteenten” |
|
4 |
Frankrijk |
“De Kroonjuwelen” |
11 |
Turkije |
“De Pigol of Loterij steen aan het hof” |
|
5 |
Polen |
“Hulde aan Jan Sobieski” |
12 |
Perzië |
“Nieuwjaarsdag aan het Hof van Nadir Shah” |
|
6 |
Italië |
“Het vertrek van de Doge naar de plechtigheid” |
13 |
India |
“Het verkoop van diamant door de nRadjah van Pannah, bezitter der diamantmijnen” |
|
7 |
Amerika |
“Hulde aan Amerika” |
14 |
China |
“De Juweelhandel bij een Mandarijn” |
|
8 |
Brazilië |
“Hulde aan Brazilië” |
15 |
Japan |
“verkoop van juweelen ten huize van een Japaneeschen prins” |
- Stad Antwerpen, “Stad Antwerpen Juweelenstoet (1923),” Historische Oefeningen 2, accessed May 12, 2025, https://histoef2.flw.uantwerpen.be/items/show/2852.
Eén van de praalwagens die opvalt is die van België. Deze brengt een huldiging aan Lodewijck van Bercken. Lodewijck was de volgens het gedenkboek de uitvinder van de moderne sleeptechniek die in 1923 nog steeds gebruikt werd. De Bruggeling die naar Antwerpen emigreerde werd afgebeeld met zijn molen die hij gebruikte om te slepen. Er zijn nog drie andere wagens die opvallen wegens hun titel. Dit zijn de wagens van Amerika, Holland en Brazilië. Hoewel ze alle drie een plaats krijgen in de optocht voelen hun praalwagen meer aan als een vergane glorie. De beschrijving van deze wagens impliceert hetzelfde: “Amerika is niet meer de voorbrenger, doch is daarentegen de grootste afnemer geworden der verwerkte edelstenen, door den Antwerpschen diamanthandel op de markt gebracht” en “in de eerste tijden der ontginning van edelgesteenten, had men buiten Indië, wel Brazilië, dat diamanten voortbracht, doch dit gebied moest weldra de plaats ruimen voor de rijkere bronnen van edelgesteenten als Zuid-Afrika, Congo, enz.”. Nederland kreeg in hun wagen weinig erkenning, maar wel het meeste van de drie. Deze voorbeelden tonen het competitieve tussen de landen in de diamanthandel. Het voelt als of de Belgische diamanthandel hier zegt: “wij zijn gewonnen en jullie zijn verleden tijd”. Ze tonen dat ze een betere toevoer en verwerking hebben van de ruwe diamant. Een laatste wagen die extra aandacht verdient is degene met de titel: “De Aarde, voortbrengster der edelgesteenten”. Deze wagen huldigde niet een land of persoon, maar de schoonheid van de juwelen zelf en de aarde die de stenen heeft voortgebracht.
