Intrede van Koning Albert I te Antwerpen in 1912: de pers
De Blijde Intrede van koning Albert I en koningin Elisabeth werd erg uitgebreid besproken in de kranten in de dagen die volgden. Bijvoorbeeld het Handelsblad besteedde haar volledige voorpagina aan de intrede. De krant volgt een vrij harde katholieke en Vlaams-Belgische lijn, dus het hoeft niet te verbazen dat de krant zo over de blijde intrede schrijft.[1]
Het Handelsblad geeft maar liefst twee volledige pagina’s aan informatie over de blijde intrede van koning Albert I. Zoals op de voorpagina links te zien is, tonen ze de portretten van zowel de koning als koningin en hun drie kinderen. De krant opent met een korte biografie en benadrukt vervolgens het belang van de koning en specifiek koning Albert I, in de Vlaamse beweging en de erkenning van de beide landstalen. Dit verraadt de positie van de krant: de krant is traditioneel katholiek en koningsgezind. Verder bespreekt het artikel de verlate intrede van Leopold I te Antwerpen, omwille van de wrijving tussen de monarchie en het toenmalig stadsbestuur. Tot slot geeft de krant een erg gedetailleerd overzicht van de feestelijkheden. Het artikel benadrukt de grote mensenmassa en geeft de speech die koning Albert gaf op het stadhuis in het Nederlands integraal mee. Kortom: de krant toont zich enthousiast over de intrede en lijkt te benadrukken dat de meerderheid van de Antwerpenaren die mening deelt.
De Nieuwe Gazet legt duidelijk een andere nadruk bij de berichtgeving over de blijde intrede dan het Handelsblad. De krant benadrukt de eigenheid van de Antwerpenaren en hun vaderlandsliefde. Dit neemt vrij grote proporties aan: “er is er niet één (vorst, red.) geweest die zozeer bemind werd als de jonge vorst, die hier heden zijn intrede zal doen”. Opnieuw wordt er een volledige voorpagina aan gewijd: alleen is deze voorpagina al ingevuld voor de intrede, op 14 augustus, de dag van de intrede. Uiteindelijk is het koninklijk bezoek maar liefst vier dagen voorpaginanieuws: van 14 tot en met 17 augustus. Over de intrede zelf wordt op 16 augustus uitgebreid verslag gebracht. Net zoals het Handelsblad is het een uitgebreid verslag en toont de krant zich uitermate koningsgezind, alhoewel de Nieuwe Gazet duidelijk de Antwerpse eigenheid wil benadrukken.[2] De Sinjoren zijn volgens de krant de meest koningsgezinde gemeente van het land. In het algemeen stelt ook de Nieuwe Gazet zich uitermate koningsgezind op, met een nadruk de Antwerpse eigenheid.
Het Laatste Nieuws sluit zich aan bij de visies van het Handelsblad en de Nieuwe Gazet. De krant geeft het koninklijk bezoek twee dagen de volledige voorpagina. De krant legt de nadruk op hoe de verschillende stadswijken zich bij de receptie in het stadhuis voorstellen. Verder zijn ook de speeches van de notabelen integraal opgenomen in de krant. De krant geeft in de marge aan dat er ook protest was bij de intrede: noch de Nieuwe Gazet, noch het Handelsblad maken daar melding van. Het protest was gericht op de vervlaamsing van de Gentse hogeschool. De krant brengt een duidelijk koningsgezind discours, waarbij de nadruk wordt gelegd op de eenheid van België, dat door deze krant als positief wordt gezien. Nadrukkelijk pro-Belgisch hangt in deze periode niet samen met niet Vlaams-Nationalistisch zijn, wat de krant, met aandacht voor het protest voor de Vlaamse hogeschool toch lijkt te zijn.[3] Over het algemeen valt te stellen dat de krant overwegend positief staat tegenover de intrede. De krant gaat er prat op dat dat bij het merendeel van de Antwerpenaren ook het geval is.
De Vooruit bericht op een afwijkende manier over de blijde intrede. De socialistische krant toont zich ten monde van de “Antwerpse broederorgaan De Werker” fel gekant tegen de intrede. Via een brief die werd gepubliceerd in de Vooruit, schildert “De Werker” de intrede af als hypocriet op een moment waarop het land verdeeld is. Volgens “De Werker” staat de intrede met zijn pracht en praal in schril contrast met de levensomstandigheden van de werkende klasse, of het “Belgisch Proletariaat”. De organisatie eist algemeen enkelvoudig stemrecht en meer aandacht voor het lijden van de werkende klasse. De brief valt de koning niet aan, maar lijkt hem eerder bewust te willen maken van “het lijden van de werkende klasse”. De koning wordt één keer redelijk rechtstreeks aangevallen, dat als hij zou stellen dat de gehele Antwerpse bevolking voor hem juichte, hij zou liegen. Ter conclusie lijkt de Vooruit relatief weinig aandacht aan de intrede te geven, dat valt zowel door geografie als door ideologie te verklaren: de krant is Gents en socialistisch.[4] Een blijde intrede in Antwerpen valt dan allicht snel buiten het interesseveld.
De pers is in het algemeen erg lovend over de blijde intrede en het koningspaar. Door meerdere kranten wordt verwezen naar een grote massa Antwerpenaren. Het Volk verwijst naar “minstens 250.000 Antwerpenaren”. Hier en daar is er een kritische noot, maar zelfs bij de Vooruit lijken die niet rechtstreeks op de koning gericht. Volgens de pers is de intrede een groot succes, zowel voor de Sinjorenstad als voor de monarchie. De Vlaamsgezinde pers toont zich niet gekant tegen de intrede, maar dat hoeft niet te verbazen, gezien Albert I heel wat moeite had ondernomen om de Vlaamse beweging aan zich te binden. [5]
[1] Het Handelsblad (van Antwerpen), website van de encyclopedie van de Vlaamse beweging, https://encyclopedievlaamsebeweging.be/nl/het-handelsblad-van-antwerpen, geraadpleegd op 6 april 2025.
[2] De Nieuwe Gazet, website van de encyclopedie van de Vlaamse beweging, https://encyclopedievlaamsebeweging.be/nl/de-nieuwe-gazet, geraadpleegd op 6 april 2025.
[3] Het Laatste Nieuws, website van de encyclopedie van de Vlaamse beweging, https://encyclopedievlaamsebeweging.be/nl/het-laatste-nieuws, geraadpleegd op 6 april 2025.
[4] Vooruit (1884-1991), website van de encyclopedie van de Vlaamse beweging, https://encyclopedievlaamsebeweging.be/nl/vooruit-1884-1991, geraadpleegd op 6 april 2025
[5] Velaers Jan, Albert I: koning in tijden van oorlog en crisis, 1909-1934, Tielt: Lannoo, 2009, 37.