Ceremoniële rol van het leger
Naast zijn mogelijke inzet bij ordehandhaving speelde het leger in Antwerpen tijdens de negentiende en vroege twintigste eeuw ook een opvallende rol in het ceremoniële luik van de stedelijke feestcultuur. naast de vraag voor ordehandhaving werd hun aanwezigheid ook gevraagd in de stoeten zelf. vaak kwam dit in de vorm van muziekkanten van het leger die werden opgevraagd Hun optreden zorgde voor een vorm van plechtigheid aan de evenementen.
De Kamer van Koophandel beschreef hoe gemeentefeesten gepaard gingen met militaire presentie: artillerieschoten, parades en optredens van muziekkorpsen.1
De brief van het stadsbestuur naar de kononel commandant van Antwerpen fakkeltocht van 1875 illustreert dit duidelijk.2 Het stadsbestuur overlegde met de kolonel-commandant van het garnizoen over de route, de deelname van militaire muzikanten aan een muziekwedstrijd en de logistieke voorzieningen die daarvoor nodig waren. Het leger trad hier op als actieve partner in de organisatie van de stoet. Niet alleen werden muzikanten en manschappen voorzien, ook werd besproken welke materialen noodzakelijk waren voor een vlotte uitvoering. De aanwezigheid van de militairen gaf de fakkeltocht extra allure en bevestigde alleen nog maar de status van Antwerpen als stad van grootse publieke feesten.
Dit type samenwerking toont dat het leger in de Antwerpse context meer was dan een veiligheidsmacht. Het werd ook ingezet als drager van symboliek, als leverancier van discipline en orde in de feestelijke optocht, en als bron van spektakel dat de stedelijke gemeenschap wist te bekoren. De ceremoniële rol van de militairen illustreert daarmee hoe sterk civiele en militaire sferen in de publieke ruimte vervlochten waren, zelfs wanneer hun bevoegdheden op andere terreinen – zoals bij ordehandhaving – strikt gescheiden moesten blijven.