Geschilderd ontwerp van affiche [Verf op doek]. (1894)

Geschilderd ontwerp van affiche [Verf op doek]. (1894)

1894

Wereldtentoonstelling Antwerpen 1894, Raphaël Lagye, allegorie, schetsontwerp, kunst en industrie, koning der Belgen, Felixarchief

Frans

Tekening

Raphaël Lagye

In tegenstelling tot de meer thematische affiches rond specifieke evenementen of wijken, zet dit algemene affiche voor de wereldtentoonstelling zwaar in op allegorie en symboliek. Zoals steeds is de invloed van het koningshuis zichtbaar aanwezig: centraal lezen we
Exposition Universelle
Mai – Novembre
1894
d’ANVERS
Sous le Haut Patronage de
S. M. le ROI des BELGES
De thematische reikwijdte van de tentoonstelling wordt opgesomd in de linkerhelft:
Beaux-Arts,
Enseignement,
Arts Libéraux,
Art Militaire et Arts industriels,
Industrie, Commerce,
Marine, Pêche, Machines,
Électricité, Horticulture et Agriculture
Centraal bovenaan het affiche zit een vrouwelijke allegorische figuur met het woord PAX op haar troon – een duidelijke verwijzing naar de godin van de vrede. Langs haar zitten twee putti (engelen). De ene speelt met een globe en een passer, wat kan verwijzen naar technologische vooruitgang en wereldorde, terwijl de andere leest of tekent. Samen drukken deze figuren een ideaalbeeld van vrede, beschaving en wetenschappelijke ontwikkeling uit.
Rechts in het midden zien we een opvallende allegorische figuur: een gevleugelde vrouw met een trompet, het klassieke symbool van Fama, de Romeinse godin van roem, eer en bekendheid. Ze draagt een gepantserd lendestuk en heeft een bloot bovenlijf, wat aansluit bij klassieke iconografie. Voor tijdgenoten zou deze figuur kunnen verwijzen naar de rol van de wereldtentoonstelling als podium voor internationale erkenning en nationale glorie.
Aan de linkerzijde wordt vermoedelijk het continent Afrika geallegoriseerd: we zien een mannelijke figuur met een luipaard of leeuw aan zijn voeten, een slagtand in de hand en gekleed in een outfit die — hoewel bedoeld als herkenbaar — vandaag begrepen moet worden binnen de context van 19e-eeuwse stereotiepe en eurocentrische beeldvorming van niet-Europese continenten.
Linksonder zien we een watergod met een lopende kruik, een klassiek motief om een rivier te personifiëren — vermoedelijk gaat het hier om de Schelde.
Onderaan in het midden ligt een boot met anker en handelswaren op de kade. Ook de grasachtige planten die terugkeren in meerdere affiches duiden op natuurlijke rijkdom, landbouw en maritieme welvaart.
De achtergrond toont een realistisch zicht op Antwerpen vanuit het westen. We kijken naar het Steen via de Schelde. Rechts herkennen we de kathedraal en ook het standbeeld van Rubens op de Groenplaats, dat de culturele grandeur van de stad benadrukt.